1. Odszkodowanie za opóźnienie w realizacji inwestycji budowlanej jest kosztem podatkowym – wyrok NSA

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku sygn. II FSK 2145/20 rozstrzygnął spór, czy odszkodowanie wypłacone kontrahentowi w związku z opóźnieniem do oddania do użytkowania inwestycji, może być kosztem podatkowym. Sąd potwierdził korzystny dla podatnika wyrok sądu pierwszej instancji.

Podatnik realizował inwestycję budowlaną, w której lokale użytkowe miały być nabyte przez kontrahenta i wykorzystane do świadczenia usług najmu. Terminy rozpoczęcia świadczenia najmu były ściśle skorelowane z datą wydania lokali. W sytuacji gdy pojawiło się opóźnienie w realizacji inwestycji, również moment rozpoczęcia świadczenia usług i osiągania przychodu z tytułu najmu musiał ulec opóźnieniu. Podatnik zobowiązał się więc do pokrycia kwot utraconych korzyści nabywców lokali. Jego celem była minimalizacja ryzyka odstąpienia kontrahentów od umów sprzedaży. Pojawiła się jednak wątpliwość, czy taki wydatek może stanowić koszt podatkowy. Organ podatkowy w wydanej interpretacji wyraził w tym względzie stanowisko negatywne.

Sądy administracyjne w obu instancjach orzekły jednak w sposób korzystny dla podatnika. Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że ocena danego wydatku jako kosztu podatkowego powinna uwzględniać szerszą perspektywę i okoliczności prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika. W spornej sprawie, zdaniem sądu, wydatek poniesiony przez podatnika spełnia definicję kosztu podatkowego bowiem miał co najmniej cel w postaci zabezpieczenia źródeł przychodu.

Orzeczenie NSA jest kolejnym rozstrzygnięciem korzystnym dla podatnika, które zapada w sprawie traktowania podatkowego wypłacanych odszkodowań. Mimo to administracja skarbowa wciąż prezentuje poglądy odmienne do stanowią sądów administracyjnych. Można spodziewać się, że wskazany wyrok także nie wpłynie na zmianę praktyki organów podatkowych. Przykład ten wskazuje jednak, że ewentualny spór może zakończyć się pozytywnym rozstrzygnięciem – niemniej warto przed uznaniem danego wydatku za koszt podatkowy krytycznie ocenić jego charakter oraz potencjalne ryzyko w tym względzie.

2. Obowiązki informacyjne w spółkach nieruchomościowych

Minister Finansów wydał interpretację ogólną (sygn. DD5.8203.7.2022 z dnia 28 lutego 2023 r.), w której przedstawił stanowisko w zakresie zakresu obowiązków informacyjnych zarówno spółek nieruchomościowych, jak i podatników, którzy posiadają udziały w tych spółkach.

Wymaganą Informację (CIT-N2/PIT-N2) należy złożyć, co do zasady w terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego spółki nieruchomościowej. Jeżeli więc rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, obowiązek ten należy spełnić do końca marca br.

Kto powinien złożyć informację? Jak zauważył MF, wątpliwości dotyczą tego,
czy dla zaistnienia obowiązku informacyjnego wystarczy sam fakt posiadania udziałów (akcji) lub
innych praw w spółce nieruchomościowej, czy też konieczne jest istnienie obowiązku podatkowego
w Polsce z jakiegokolwiek tytułu w roku podatkowym, którego dotyczy ta informacja. W ocenie Ministra Finansów, obowiązek ten dotyczy zarówno podmiotów będących polskimi rezydentami
podatkowymi, jak i podmiotów niebędących polskimi rezydentami podatkowymi, tj. podmiotów
nieposiadających miejsca zamieszkania albo siedziby lub zarządu na terytorium Polski.

Natomiast za „podatnika posiadającego (bezpośrednio lub pośrednio) prawa do spółki
nieruchomościowej”, zgodnie z przepisami ustawy o CIT należy rozumieć:

• wspólnika spółki nieruchomościowej, będącej podmiotem wymienionym w art. 1 ustawy o CIT;
• podmiot wymieniony w art. 1 ustawy o CIT, który posiada prawa do spółki nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw jest realizowane poprzez wspólnika lub kolejne podmioty, tj. tzw. podmioty transparentne podatkowo;
• wspólnika spółki nieruchomościowej, będącego osobą fizyczną lub przedsiębiorstwem
  w spadku;
• osobę fizyczną lub przedsiębiorstwo w spadku, którzy posiadają prawa do spółki
  nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw
  realizowane jest poprzez wspólnika lub kolejne podmioty, tj. tzw. podmioty transparentne

Obowiązek informacyjny nie obejmuje podmiotów zwolnionych z CIT, o których mowa w art. 6 ustawy o CIT, posiadających prawa do spółki nieruchomościowej. Status samej spółki nieruchomościowej jako zwolnionej z CIT nie zwalnia zaś z obowiązku raportowania.

3. NSA korzystnie o opodatkowaniu RET stacji transformatorowej w instalacji fotowoltaicznej

Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok, który daje szanse na korzystne opodatkowanie instalacji fotowoltaicznych. Spór w tym względzie wynikał z interpretacji prawa, wydanej przez organ podatkowy, w określenia statusu podatkowego stacji transformatorowych i innych urządzeń technicznych związanych z instalacją fotowoltaiczną. Podatnik we wniosku o interpretację twierdził, że stacja ta podlega opodatkowaniu stawką właściwą dla budynku (tj. wg. jego powierzchni). Zdaniem organu podatkowego natomiast w tej sytuacji należy rozpoznać dwa przedmioty opodatkowania RET: budynek stacji transformatorowej oraz budowlę w postaci urządzeń niezbędnych do funkcjonowania instalacji fotowoltaicznej. Definicja budowli w rozumieniu przepisów regulujących opodatkowanie RET obejmuje także urządzenia budowlane, które umożliwia wykorzystanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem.

Spór zakończył się wyrokiem NSA, który w wyroku sygn. III FSK 740/22 wskazał, że kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia miało ustalenie z czym są powiązane funkcjonalnie stacje transformatorowe.  Panele fotowoltaiczne oraz falowniki nie są uznawane za budowle, co jest potwierdzone  w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W ocenie sądu, stacja transformatorowa jest to część infrastruktury, która służy zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania elementów prądotwórczych, zgodnie z ich przeznaczeniem. Skoro więc panele fotowoltaiczne oraz falowniki nie są traktowane jako budowla w rozumieniu RET, również powiązane z nimi użytkowo stacje transformatorowe nie mogą zostać uznane ze „urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem”. Nie podlega więc opodatkowaniu RET.