1.Spółki nieruchomościowe – zbliża się termin raportowania informacji

Od 1 stycznia 2020 r. w ustawie o CIT oraz w ustawie o PIT pojawiła się definicja spółki nieruchomościowej oraz określone obowiązki podatników, którzy tę definicję spełniają. Co istotne, obowiązki te mogą dotyczyć także wspólników spółek nieruchomościowych.

Ustawa o CIT nakłada zarówno na spółki nieruchomościowe, jak również na określoną kategorię ich wspólników, złożenia informacji:

• o podmiotach posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziały (akcje), ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez każdego z nich takich praw – w przypadku informacji przekazywanych przez spółki nieruchomościowe,
• o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze – w przypadku informacji przekazywanych przez podatników będących wspólnikami spółek nieruchomościowych

Informację tę należy przekazać Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. Termin jej przekazania mija wraz z końcem trzeciego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego spółki nieruchomościowej. Oznacza to, że dla wielu podatników termin na realizację tego obowiązku upłynie 31 marca. Jednoznaczne określenie zakresu wymaganych informacji może sprawiać w praktyce problemy, nie warto więc zwlekać z ich opracowaniem.

Warto zwrócić uwagę, że dotychczas nie został przedstawiony formularz, w jakim należy przedstawić wymaganą informację. Trwają wciąż prace legislacyjne nad strukturą logiczną takiego zgłoszenia, zaś termin finalizacji tych prac nie jest pewny. Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 20317 wskazał, że obowiązek ten powinien być zrealizowany za pomocą środków komunikacji elektronicznej, które należy definiować zgodnie z przepisami o świadczeniu usług drogą elektroniczną. W definicji tych środków mieści się m.in. możliwość przesłania informacji za pośrednictwem e-PUAP. Informację tę może również przesłać pełnomocnik upoważniony przez podatnika.

2.Czy obowiązek płatności przy zastosowaniu mechanizmu płatności podzielonej wyklucza inne sposoby  rozliczenia pomiędzy sprzedawcą a nabywcą?

Czy sprzedaż towarów i usług wymienionych w załączniku 15 do ustawy o VAT powyżej określonych limitów oznacza, że nabywca musi dokonać płatności na rachunek bankowy sprzedawcy, przy zastosowaniu split payment? Czy też obowiązek split payment występuje jedynie wówczas, gdy płatność następuje na rachunek bankowy? Rozróżnienie to ma istotne skutki podatkowe, zaś naruszenie wskazanego obowiązku może wiązać się z sankcjami.

Organy podatkowe zwykle przyjmują stanowisko, że obowiązek stosowania mechanizmu płatności podzielonej należy interpretować szeroko, w tym wykluczając możliwość uiszczania wynagrodzenia w innej formie. Pogląd ten podzielił w wyroku wydanym w lipcu ubiegłego roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. III SA/Wa 1164/20). Opublikowane niedawno uzasadnienie orzeczenia wskazuje na argumenty, które przesądziły o niekorzystnym dla podatnika rozstrzygnięciu. Poza kwestiami proceduralnymi (które spowodowały, że sąd dwukrotnie pochylił się nad wskazanym zagadnieniem), warto zwrócić uwagę na następujący fragment uzasadnienia wyroku: „Zdaniem Sądu (…) ustawodawca wprowadził obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności powiązany z obowiązkiem regulowania należności za faktury przelewem bankowym. Z powyższego wynika również, że uregulowanie należności z faktury, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT w inny sposób niż poprzez przelew (gotówka, karta, odnowienie) prowadzi do nie wykonania obowiązku wynikającego z art. 108a ust. 1a tej ustawy, dotyczącego stosowania mechanizmu podzielonej płatności”.

Sąd argumentował również, że celem przedmiotowych przepisów było eliminowanie nadużyć i oszustw podatkowych, wykorzystujących konstrukcję VAT. Zdaniem sądu, zawężone rozumienie wskazanych przepisów prowadziłoby do realizacji tego celu.

Tezy postawione przez Sąd w niniejszej sprawie są kontrowersyjne a ich słuszność może budzić wątpliwości. Walka z oszustwami podatkowymi nie powinna bowiem uzasadniać rozszerzenia zakresu obowiązków podatnika poza literalne brzmienie przepisu oraz poza zakres upoważnienia udzielonego na podstawie przepisów Dyrektywy VAT. Niemniej, fakt wydania orzeczenia wpisującego się w poglądy organów podatkowych może wskazywać na podwyższone ryzyko podatkowe po stronie tych podatników, którzy nie dokonują zapłaty wynagrodzenia na rachunek bankowy lecz wybierają inny sposób rozliczenia.

3.Nieodpłatne świadczenie a związek ze sprzedażą opodatkowaną

Ponoszenie nakładów na cudzą nieruchomość, w celu uatrakcyjnienia własnej oferty, jest powszechną praktyką w działalności budowlanej i deweloperskiej. Jeżeli świadczenie jest nieodpłatne a jednocześnie następuje na cele związane z działalnością podatnika VAT czynność taka nie podlega opodatkowaniu VAT. Jednocześnie podatnik może argumentować, że przysługuje mu prawo do odliczenia naliczonego VAT w związku z tymi nakładami. Warto jednak przyjrzeć się temu zagadnieniu z bliska – kiedy istnieje prawo do odliczenia naliczonego VAT?

Kwestia ta była wielokrotnie przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, istnieje bogate orzecznictwo w tym względzie, w tym orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ryzyko podatkowe niestety wciąż istnieje, czego dowodzi niedawny wyrok WSA w Gdańsku (sygn. I SA/Gd 1324/21 z 5 stycznia 2022 r.).

Spór dotyczył interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, w której Dyrektor KIS odmówił podatnikowi prawa do odliczenia naliczonego VAT w związku z nakładami na przebudowę m.in. przystanków kolejowych. Podatnikiem, który ponosił te wydatki był przewoźnik kolejowy, zaś teren, na którym istnieją przystanki należy do zarządzającego infrastrukturą kolejową. Podatnik argumentował, że przebudowanie wskazanych obiektów ma związek ze sprzedażą jego usług, a więc istnieje związek pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną. Z poglądem tym nie zgodził się organ podatkowy. Skarga podatnika do sądu administracyjnego również nie przyniosła oczekiwanego rozstrzygnięcia. Sąd zgodził się bowiem z poglądem Dyrektora KIS i w ustnych motywach rozstrzygnięcia stwierdził, że planowane nieodpłatne przeniesienie nakładów (a więc realizacja czynności niepodlegającej opodatkowaniu VAT) nie podlega opodatkowaniu VAT. Wydatki dokonywane przez spółkę na budowę przystanków służyły więc bezpośrednio wykonywaniu czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT, dlatego też spółce od chwili rozpoczęcia inwestycji nie przysługuje prawo do odliczenia.

Pisemne uzasadnienie orzeczenia nie jest jeszcze opublikowane, niemniej motywy ustne opierają się na kontrowersyjnej tezie. Fakt bezpośredniego związania z czynnościami pozostającymi poza zakresem VAT nie musi bowiem prowadzić do wykluczenia prawa do odliczenia naliczonego VAT. Argumenty sądu mogą jednak oznaczać, że ponoszenie nakładów w związku z działalnością nie podlegającą VAT może być objęte ryzykiem podatkowym.